الإمامُ الرِّضا (علیه السّلام):
رأیتُ أبی علیه السلام فی المَنامِ فقالَ: یا بُنَیَّ، إذا کُنتَ فی شِدّةٍ فأکْثِرْ أنْ تقولَ:«یا رؤوفُ یا رحیمُ»، والّذی تَراهُ فی المَنامِ کما تَراهُ فی الیَقَظةِ.
امام رضا (علیه السّلام):
پدرم را در خواب دیدم فرمود: پسرم! هرگاه در سختى و گرفتارى بودى جمله «یا رئوف یا رحیم» را فراوان بگو و آنچه در خواب مى بینى چنان است که در بیدارى مى بینى.
(مُهج الدعوات : 397)
تصویر از حرم مطهر امام رضا(ع)
الإمامُ الرِّضا علیه السّلام:
قالَ اللّه ُتعالى: یابنَ آدمَ ،بِمَشِیَّتی کُنتَ أنتَ الّذی تَشاءُ، وبِنِعْمَتی أدَّیْتَ إلَیَّ فَرائضی، وبِقُدرَتی قَوِیتَ على مَعْصیَتی، خَلَقتُکَ سَمیعا بَصیرا، أنا أوْلى بحَسَناتِکَ مِنکَ وأنتَ أوْلى بسَیّئاتِکَ مِنّی.
حدیث درباره قدرت الهی,حدیث درباره توانایی مطلق خدا,حدیث قدسی برای شناخت خدا,حدیث قدسی شناخت خدا
امام رضا علیه السّلام:
خداوند متعال فرمود: اى زاده آدم! با خواست من است که تو مى خواهى و با نعمت من است که واجباتم را براى من انجام مى دهى و با قدرت من است که بر نافرمانى و گناه من توانا گشتى. من تو را شنوا و بینا آفریدم. من به نیکی هایت از تو سزاوارترم و تو به بدی هایت سزاوارترى تا من.
(بحار الأنوار: 5/4/3 و ص56/99 و ص57/ 104)
تصویر از: مسجد جامع(سیّد) زنجان
امام رضا علیه السّلام:
إنَّما جُعِلَ یَومُ الفِطرِ العِیدَ لِیَکونَ لِلمُسلِمینَ مُجتَمَعا یَجتَمِعُونَ فیهِ و یَبرُزونَ لِلّهِ فَیُمَجِّدُونَهُ عَلى ما مَنَّ عَلَیهِم ؛
امام رضا(ع) می فرمایند:
روز فطر از این رو عید قرار داده شد تا روز گردهمایى مسلمانان باشد، و در این روز گرد هم آیند و براى خدا به صحرا (فضایى باز) درآیند و خداوند را بر منّتى که بر آنها نهاده است ستایش و به بزرگى یاد کنند.
چرایی عید بودن عید فطر,حدیث درباره عید فطر,حدیث درباره فلسفه عید فطر
(من لا یحضره الفقیه، ج1، ص 522)
امام رضا (علیه السّلام) فرمود:
«اگر کسی بپرسد که چرا مأمور به خواندن قرآن در نماز شده اند، پاسخ داده می شود: برای اینکه قرآن مهجور نگردد و قرائت آن را کنار نگذارند و آن را متروک و ضایع رها نکنند، و آن محفوظ شود و در قلب ها و سینه ها باقی بماند و متلاقی و نابود نگردد و ناشناخته نماند.»
و برای همین حکمت امر کرده است به خواندن فاتحه و سورۀ دیگری از قرآن در نماز در رکعت اول و دوم.
(برگرفته از: کتاب «پژوهشی دقیق در زندگانی امام علی بن موسی الرضا(ع) 2»، به تألیف باقر شریف القرشی، ترجمه: سید محمّد صالحی ، ص 47؛ تصویر از جلد قرآن چاپ شدۀ انتشارات الهادی (قم) )
آنچه در ادامه می آید، برگرفته از کتاب «امام رضا(ع) و زندگی» به تألیف مهدی غلامعلی، به نشر (انتشارات آستان قدس رضوی؛ 1393)، صفحۀ 85 می باشد.
ابراهیم بن عبّاس صولی از دانشمندان و شاعران بزرگ بود. او مدّتی در خراسان با امام اُنس پیدا کرده بود. ابراهیم، دانش امام را اینگونه گزارش می کند:
هرگز ندیدم از علی بن موسی (ع) سوالی شود، مگر اینکه پاسخ آن را می دانست. هیچ کس را از وی با اطلاع تر به تاریخ از ابتدای زمان تا روزگار خودش ندیدم. مأمون با سؤال از هر چیز، پیوسته او را می آزمود؛ ولی او پاسخ درست می داد. همۀ گفتار و جواب ها و شواهدی که می آورد از قرآن بود. یکی از کلمات مشهور آن حضرت که همواره به خاطرم خواهد ماند چنین است: «گناهان صغیره راهی به سوی ارتکاب گناهان کبیره است، و هر کس در گناه کوچکی از خدا نترسد، در گناهان بزرگ هم از خدا نخواهد ترسید، و اگر خداوند مردم را به بهشت دعوت نمی کرد و از دوزخ هم نمی ترساند، باز هم واجب بود اطاعتش کنند و از نافرمانی اش بپرهیزند؛ زیرا خدا در حق بندۀ خویش، تفضّل و نیکی و لطف کرده و به ایشان، نعمت وجود را نیز ارزانی داشته و آنان را از نیستی به هستی آورده است که شایسته آن نبودند.» (1)
(1) - عیون اخبار الرضا[ع]، ج2، ح4.
الامام الرّضا علیه السّلام:
اِنَّما جُعِلَتِ الْخُطْبَةُ یَوْمَ الْجُمُعَةِ، لاَِنَّ الْجُمُعَةَ مَشْهَدٌ عامٌّ، فَاَرادَ اَنْ یَکونَ لِلاَْمیرِ سَبَبٌ اِلى مَوْعِظَتِهِمْ وَ تَرْغیبِهِمْ فِى الطّاعَةِ وَ تَرْهیبِهِمْ مِنَ الْمَعْصیَةِ وَ تَوْقیفِهِمْ عَلى ما اَرادَ مِنْ مَصْلَحَةِ دینِهِمْ وَ دُنْیاهُمْ وَ یُخْبِرَهُمْ بِما وَرَدَ عَلَیْهِمْ مِنَ الاْفاقِ وَ مِنَ الاَْهْوالِ الَّتى لَهُمْ فیها الْمَضَرَّةُ وَ الْمَنْفَعَةُ؛
امام رضا علیه السّلام (در بیان فلسفۀ خطبۀ نماز جمعه) می فرمایند:
فلسفه خطبه نماز جمعه این است که: چون جمعه، روز حضور عامه مردم است، حاکم، وسیله اى براى پند و اندرز آنان داشته باشد و مردم را به طاعت، تشویق کند و از معصیت، بر حذر دارد و از تصمیم خود درباره مصالح دین و دنیایشان، آگاه سازد و از آنچه از گوشه و کنار مى رسد و حوادثى که در آنها براى مردم سود و زیانى هست، خبردار کند.
(علل الشرایع، 265؛ بحار الانوار، ج6، 73-74؛ وسائل الشیعة، ج 5، ص 39، ح 6 )
نماز جمعه، کانون اطلاع رسانی بزرگی است که در هر هفته تشکیل می شود، و توده های مردم را، از وضعییت جامۀ خویش، و مسائل و رخداد های کشوری و جهانی اگاه می سازد، و در جریان کلی مسائل دینی و اجتماعی می گذارد، و آگاهیهای لازم را دربارۀ پیش آمد های داخلی و سیاست خارجی در اختیار مردم می نهد.
نماز جمعه افزون بر اینکه عامل انسجام و وحدت درونی است، زمینه ساز رویارویی با حوادث و جبهه گیری با دشمنان خارجی است. همچنین روشنگریها در خطبه های نماز جمعه می تواند با امپریالیسم تبلیغات ستیز کند، و بافته های نادرست آنان را خنثی سازد.
ره آوردهای معنوی و تربیتی، و رشد تقوا و پرهیزگاری نماز جمعه نیز بر کسی پوشیده نیست.
روشن است که امامان جمعه با امامان جماعت تفاوتی اصولی باید داشته باشند.
امامان جمعه باید برنامه های کلی و سیاستهای اقتصادی، علمی، تربیتی و ... جامعه را نیک بدانند، تا از کاستیها و کژیها بتوانند مانع گردند. همچنین از اصل اسلامی نقد و نقّادی دور نمانند، و همواره به ستایشگری زبان نگشایند، و با زبان دوستانه و خیرخواهانۀ نقادی، اشتباهات را آشکار کنند و از کجرویها مانع گردند، و این سخن امام حسین(ع) را چون تابلوی پیش روی قرار دهند:
مَن احَبَّکَ نهاک، و من اَبغَضَکَ أغراک.
» آن کس که تو را دوست دارد (از کار بد) نهی میی کند، و آن کس که دشمن دارد، به آن بر می انگیزد.
بنابراین باید ناظرانی قوی و آگاه بر کار مسئولان باشند، نه ستایشگرانی ناآگاه، و باید به حرکتها و فعالیتهای مجریان امور جهت مردمی و سودمند ببخشند.
حضرت امام رضا(علیه السّلام) می فرمایند:
مرد عابد نباشد، جز آن که خویشتن دار باشد؛ و چون مردی در بنی اسرائیل خود را به عبادت وامیداشت، تا پیش از آن[که] ده سال خاموشی نمی گزید عابد محسوب نمی شد.
(اصول کافی، تألیف ثقة الاسلام کلینی(ره)، ج 3، ص 172)
تصویر از آیه 153 سوره مبارکه بقره:
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ ۚ إِنَّ اللَّـهَ مَعَ الصَّابِرِ‌ینَ ﴿١٥٣﴾
ای افرادی که ایمان آورده‌اید! از صبر (و استقامت) و نماز، کمک بگیرید! (زیرا) خداوند با صابران است.
تصویر از وبسایت تنزیل، ترجمۀ آیت الله مکارم شیرازی
