زیارت امیر مؤمنان علی(ع) و محل قبر ایشان

   آنچه در ادامه می آید، برگرفته از کتاب «امام رضا(ع) و زندگی» به تألیف مهدی غلامعلی، به نشر (انتشارات آستان قدس رضوی؛ 1393)، صفحۀ 94 می باشد.

   بین شیعیان کوفه، دربارۀ مکان قبر امام علی(علیه السّلام) اختلاف بود. برخی معتقد بودند که مرقد حضرت در مسجد کوفه است و گروه اندکی هم می گفتند که امام در دارالاماره دفن شده است. من و چندی دیگر بنا بر روایتی که از امام صادق(ع) برایمان نقل کرده بودند، بر این باور بودیم که حرم امیر مؤمنان علی(ع) در نجف است. روزی خدمت امام رضا(ع) رسیدم و از این اختلاف ها سخن گفتم. امام حرف مرا تأیید کرد و فرمود:

نظر تو درست است که مطابق گفتۀ امام صادق(ع) است، و خیلی از شیعیان در این باره اشتباه می کنند. توفیقی است که خدا به تو داده خدا را شاکر و سپاس گزار باش.

   یک بار دیگر نیز امام از شیوه زیارت جدّ بزرگوارش یاد کرد و فرمود که جدّم امام زین العابدین(ع) وقتی سر قبر امیر مؤمنان علی(ع) حاضر شد، خود را به کنار قبر رساند و آنجا ایستاد و در حالی که می گریست، زیارت امین الله را خواند:

   «السلامُ عَلَیکَ یا امیرَالمؤمنینَ وَ رَحْمَةُالله وَ بَرکاتُهُ، السَلامُ عَلَیکَ یا أمینَ الله فی أرضِهِ وَ حُجَّتَهُ علی عِبادِهِ ...» تا آخر زیارت. 1

---

1. کامل الزیارات، ص 35، ح 8 و ص 39، ح1.

هر آنچه هست از اوست...

الإمامُ الرِّضا علیه السّلام:

قالَ اللّه ُتعالى: یابنَ آدمَ ،بِمَشِیَّتی کُنتَ أنتَ الّذی تَشاءُ، وبِنِعْمَتی أدَّیْتَ إلَیَّ فَرائضی، وبِقُدرَتی قَوِیتَ على مَعْصیَتی، خَلَقتُکَ سَمیعا بَصیرا، أنا أوْلى بحَسَناتِکَ مِنکَ وأنتَ أوْلى بسَیّئاتِکَ مِنّی.

حدیث درباره قدرت الهی,حدیث درباره توانایی مطلق خدا,حدیث قدسی برای شناخت خدا,حدیث قدسی شناخت خدا

امام رضا علیه السّلام:

   خداوند متعال فرمود: اى زاده آدم! با خواست من است که تو مى خواهى و با نعمت من است که واجباتم را براى من انجام مى دهى و با قدرت من است که بر نافرمانى و گناه من توانا گشتى. من تو را شنوا و بینا آفریدم. من به نیکی هایت از تو سزاوارترم و تو به بدی هایت سزاوارترى تا من.

---

(بحار الأنوار: 5/4/3 و ص56/99 و ص57/ 104)

تصویر از: مسجد جامع(سیّد) زنجان

فرستادگان مأمون به نزد امام رضا(ع)

   مأمون برای بردن امام رضا علیه السّلام از یثرب به خراسان یک گروه رسمی فرستاد. اما شخصی که در رأس این گروه بود بیشتر موّرخین بر این عقیده اند که رجاء بن ابی ضحاک بوده است، و گفته شده که عیسی بن یزید معروف به «جلودی» بوده است، و سیّد امین این مطلب را بعید دانسته و گفته است که جلودی از فرماندهان هارون الرشید و دشمن امام رضا(ع) بود و عقلایی نیست که مأمون او را برای بردن امام مأمور کند. 1

فرستادگان مأمون به نزد امام رضا(ع),حرکت امام رضا(ع) به خرسان به اجبار مأمون,فرستادگان مأمون به سوی امام رضا(ع)

   و مأمون از رئیس گروه تعهد گرفت که امام را از راه بصره و اهواز و فارس ببرد و اینکه از راه کوفه و قم نبرد 2، همان گونه که مأمون به امام رضا(ع) نوشت که از راه جبل و فم نیاید و از راه بصره و اهواز و فارس بیاید. 3

   دلیل اصرار مأمون و نگرانی او بسیار روشن است که نمی خواست امام از راه کوفه و قم بیاید، زیرا این دو شهر ، مرکز شیعه بود و ساکنین آن معتقد به امامت حضرت و نسبت به او مطیع بودند و اگر امام از شهر آن ها عبور می کرد مسلماً نسبت به او بسیار اداءِ احترام می کردند و او را بزرگ می داشتند، و این مقام او را تقویت می کرد و دولت عباسی را در خطر قرار می داد، اما عبور امام از بصره ضرری برای مأمون نداشت زیرا ساکنین بصره متمایل به عثمان بودند و نسبت به دولت عباسی دوستی نشان می دادند، و این عمل کاشف از نقشۀ فریبکارانۀ مأمون است که ادعا می کرد می خواهد خود را از خلافت کنار بکشد و آن را به علویان بسپارد.

---

1. اعیان الشیعه، ج4، ص 121.

2. عیون اخبار الرضا[ع]، ج4، ص 149.

3. اعیان اشیعه.

برگرفته از: کتاب «پژوهشی دقیق در زندگانی امام علی بن موسی الرضا(ع) 2»، به تألیف باقر شریف القرشی، ترجمه: سید محمّد صالحی ، ص 443.

تصویر از: مجموعه «ولایت عشق» به کارگردانی مهدی فخیم زاده، پخش شده از شبکۀ ولایت (Velayat.tv).

امام مأمون را نمی ستود

   امام رضا علیه السّلام مأمون را نمی ستود و تملق او را نمی گفت؛ بلکه جایگاه او در نزد وی بسیار جدّی و صریح بود که با انتقاد از بعضی کارهایش وی را ناراحت می ساخت و مأمون خمشگین می شد و این را اظهار نمی کرد. برخورد هایی بین آنها بود که ذیلاً بیان می شود:

   1- مأمون [علیه اللعنة] وقتی خلافت را به امام رضا(ع) پیشنهاد کرد و به او گفت که من می خواهم خودم را از خلافت عزل کنم و آن را برای تو قرار دهم و با تو بیعت کنم، نگاه کنید به جواب صریح امام که در جواب او فرمود:«اگر این خلافت مال تو است و خدا آن را برای تو قرار داده است جایز نیست خود را خلع کنی از لباسی که خدا بر تو پوشانده است و آن را برای غیر خودت قرار بدهی، و اگر خلافت از تو نیست جایز نیست چیزی را که از تو نیست به من بدهی.»

      اکنون انعکاس این پاسخ صریح امام را که با منطق صحیح و غیر قابل تکذیب و با حق و صدق توأم است چگونه می بینید؟ مأمون نتوانست چیزی بگوید، پس به خاموشی و سکوت پناه برد. امام رضا(ع) و مامون,موضع امام رضا(ع) در برابر مأمون,ستایش نکردن حاکم ظالم

   2- چون امام از قبول خلافت سر باز زد، مأمون ولایت عهدی را به او پیشنهاد کرد، پس امام این جواب قاطع را داد و فرمود: «تو از این طریق می خواهی به مردم بگویی: یقیناً علی بن موسی الرضا از دنیا روی برنتافت، بلکه این دنیا بود که از او روی گرداند. آیا نمی بینید که چگونه ولایت عهدی را قبول کرد؟» 1

      در واقع مأمون خیلی از امام ناراحت شد و فریاد زنان خطاب به آن حضرت گفت: تو همیشه مرا با چیزی مواجه می کنی که از آن متنفرم. تو از سطوت[در «فرهنگ معین»: حمله کردن] من ایمن شدی، به خدا قسم باید ولایت عهدی را قبول کنی، و الّا من مجبورت می کنم و اگر این کار را نکنی گردنت را می زنم. 2

پارۀ تن پیامبر(ص)

عن النّبی المصطفی (صلّى  الله علیه و آله):

سَتُدفَنُ بَضعَةٌ مِنّی بأرضِ خُراسانَ، لا یَزُورُها مُؤمِنٌ إلّا أوجَبَ اللّه ُ عزّوجلّ لَهُ الجَنَّةَ وحَرَّمَ جَسَدَهُ على النّارِ .

پارۀ تن پیامبر(ص) در خراسان,حدیث درباره امام رضا(ع),خبر از شهادت امام رضا(ع),حدیث فضیلت زیارت امام رضا(ع)

پیامبر خدا(ص) می فرمایند:

زود باشد که پاره اى از تن من در خاک خراسان دفن شود. هیچ مؤمنى آن را زیارت نکند مگر آن که خداوند عز و جل بهشت را بر او واجب و بدنش را بر آتش دوزخ حرام گرداند.

(بحار الأنوار : 102/31/1)

چرا عید فطر «عید» قرار داده شده؟

امام رضا علیه السّلام:

إنَّما جُعِلَ یَومُ الفِطرِ العِیدَ لِیَکونَ لِلمُسلِمینَ مُجتَمَعا یَجتَمِعُونَ فیهِ و یَبرُزونَ لِلّهِ فَیُمَجِّدُونَهُ عَلى ما مَنَّ عَلَیهِم ؛

امام رضا(ع) می فرمایند:

   روز فطر از این رو عید قرار داده شد تا روز گردهمایى مسلمانان باشد، و در این روز گرد هم آیند و براى خدا به صحرا (فضایى باز) درآیند و خداوند را بر منّتى که بر آنها نهاده است ستایش و به بزرگى یاد کنند.

چرایی عید بودن عید فطر,حدیث درباره عید فطر,حدیث درباره فلسفه عید فطر

---

(من لا یحضره الفقیه، ج1، ص 522)

فضیلت [زیارت] کربلا

   آنچه در ادامه می آید، برگرفته از کتاب «امام رضا(ع) و زندگی» به تألیف مهدی غلامعلی، به نشر (انتشارات آستان قدس رضوی؛ 1393)، صفحۀ 98 می باشد.

   جلسه، خصوصی بود. همۀ حاضران، از شیعیان و ارادتمندان امام بودند. فرصت را مغتنم شمردم و دربارۀ زیارت سیدالشهدا(علیه السّلام) از امام رضا(ع) پرسیدم. امام فرمود: «کسی که قبر امام حسین(ع) را زیارت کند، مانند این است که یک حج و یک عمره به جا آورده باشد.»

   پرسیدم: «پس نیاز نیست، دیگر حج واجب انجام دهد. آیا همین طور است؟»

   امام فرمود: «نه! حج خانه خدا ساقط نمی شود. کسی که واجب الحج است، باید حج بگزارد. اما زیارت سیدالشهدا، حج ضعفا و فقراست. زائر حسینی هر وقت توانایی پیدا کرد، باید حج خانه خدا را به جا آورد.»

فضیلت کربلا,فضیلت زیارت کربلا,حدیث درباره فضیلت زیارت کربلا,حدیث درباره فضیلت حج واجب,حدیث درباره نرفتن به حج,فضیلت کربلا

   آنگاه امام ادامه داد و فرمود:

مگر نمی دانی که در هر روز هفتاد هزار فرشته، دور خانه خدا طواف می کنند، و هنگامی که شب فرارسد، آنها به آسمان ها باز می گردند، و دسته ای دیگر جایگزین آنها می شوند. اما سیدالشهدا(ع) نزد حق تعالی گرامی تر از مکه است؛ زیرا هنگام هر نماز، هفتاد هزار فرشته غبارآلود و اندوهگین بر کربلا فرود می آیند، و بار دیگر بالا می روند و دسته ای دیگر جایگزین آن ها می شوند.1

---

1-کامل الزیارات، ص159، ح6.