عبدالله مأمون پس از انتصاب حضرت رضا علیه السّلام به مقام ولیعهدی بنا به اقتضای سیاست خویش دختر خود (بنا به عقیده بعضی خواهر خود) اُمّ حبیب را به حضرت تزویج کرد و دختر دیگرش را نیز که اُمّ فضل نام داشت برای امام جواد علیه السّلام نامزد نمود و یکی از دلائلی که طرفداران مأمون بر تبرئه وی در مورد مسمویّت حضرت رضا علیه السّلام آورده اند همین است که اگر مأمون قصد مسمومیت آن حضرت را داشت دخترش را به عقد وی در نمی آورد.
ولی با توجه به هدف مأمون بُطلان این نظریّه کاملاَ روشن است؛ زیرا مأمون برای حفظ موقعیّت خود بعد ها در اثر طغیان عبّاسیان مقیم بغداد ناچار شد که امام رضا مسموم کند اگر چه به عقیده بعضی ها از اولِ کل چنین تصمیم را داشته است، ولی به نظر نگارنده اعتقاد به اینکه مأمون از اول در صدد قتل امام بود یک عقیده افراطی است؛ زیرا مأمون مانند متوکّل عبّاسی دشمن حضرت رضا و علویان دیگر نبود؛ بلکه شرایط و اوضاع و احوال روز چنین ایجاد می کرد که برای حفظ خلافت خود، آن حضرت را مسموم سازد و چنانچه خلافتش از جانب امام و یا از جانب دیگران (به خاطر ولایتعهدی امام) مورد تهدید قرار نمی گرفت، شاید با همان احتراماتِ صوری که نسبت به حضرت رضا علیه السّلام بعمل می آورد تا آخر با آن حضرت رفتار می نمود ولی چون در این مورد احسا خطر نمود فوراً در صدد رفع خطر بر امده و مرتکب چنین جنایتی گردید.
