گواهی دشمنان بر خُلق نیکوی حضرت رضا(ع)
حتّی دشمن به اخلاق برجسته و بی مانند آن حضرت گواهی داده است که به نمونه هایی از آن اشاره می شود:
1- ابراهیم بن عبّاس می گوید:
شخصیّتی افضل از حضرت رضا(ع) نه دیده ام و نه شنیده ام. هیچگاه به کسی ستم نکرده، سخن گوینده ای را قطع ننموده و نیازمندی را ناامید نکرده است. پای خود را در حضور همنشینی دراز نکرده، تکیه نمی داد، خدمتکارانش را دشنام نمی داد، با صدای بلند خنده نمی کرد و با غلامان و زیردستان بر سفره ی طعام می نشست. 1
مردی بلخی به آن حضرت عرض کرد: اجازه می دهید سفره ی غلامان جدا شود؟
حضرت از کرامت و خلق و خوی امامت سخنی که سبب نورانیّت دلها می شود فرمودند که آن سخن این بود:
یا هذا! الربّ واحد و الاب واحد و الامّ واحدة و الجزاء بالاعمال. 2
«ای مرد! خدا یکی است، پدر یکی است و مادر یکی است و پاداش به عمل داده می شود.»
2- آن حضرت در زمستان روی گلیم و در تابستان روی حصیر می نشست، لباس خشن می پوشید اما هنگامی که به نزد مردم می رفت به آنچه مورد رغبت مردم بود، خود را آراسته می کرد. 3
3- روزی سفیان ثوری دید که آن حضرت جامه ی خز بر تن دارد، به حضرت عرض کرد: بهتر بود جامه ی ارزان تری می پوشیدید!
حضرت جامه ای را که زیر آن بود نشان دادند که از پشم بود و فرمودند:
هذا للنّاس و هذا للحق جل شانه.4
«این -جامه رویین- برای مردم است و این -جامه زیرین- برای حق تعالی است.»
4- حضرت در جواب اعتراض یکی از صوفیان در مورد جامه ای که پوشیده بودند چنین فرمودند:
قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِینَةَ اللّهِ الَّتِیَ أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ وَالْطَّیِّبَاتِ مِنَ الرِّزْقِ. (آیه 32 سوره اعراف)
«بگو چه کسی زینت و روزی های طیّب را که خدای تعالی برای بندگانش آشکار کرده، حرام کرده است؟!»
همانا یوسف صدّیق علیه السّلام جامه ی دیبای بافته شده از طلا می پوشید و بر تخت های فرعون می نشست. از امام، قسط و عدالت خواسته شده است؛ در گفتار صادق، در حکم و قضاوت عادل و به وعده هایش عامل باشد. 5
5- حضرت رضا(ع) ب صورت پنهانی بسیار صدقه می دادند و می فرمودند: حدیث از رسول خدا(ص) شنیده ام که فرموده است:
التستر بالصدقه یعدل سبعین حسنة و هو مغفورله و المذیع بها مخذول.
«پنهان کردن صدقه برابر با هفتاد حسنه است و صدقه دهنده آمرزیده شده و آشکار کننده ی آن خوار و بی مقدار می شود.»
6- یکی از شیعیان مخارج بازگشت خود را به وطنش از دست داده بود، از آن حضرت مبلغی را درخواست کرد که پس از رسیدن به وطن از جانب آن حضرت مبلغ مذکور را صدقه دهد. حضرت وارد اتاقی شدند و از پشت در مبلغ 200 دینار به او دادند و فرمودند:
اخرج حتی لاترانی. «بیرون برو تا مرا نبینی»
یکی از حاضران دلیل پنهانی دادن کمک را از آن حضرت سال کرد.
حضرت فرمود:
ان الحیاء غالب علیه لذل السوال. 6
«بخاطر درخواستی که کرد شرم بر او غلبه کرد- سزاوار نبود با دیدن من بیش از این شرمنده شود.»
7- مردی به حضرت عرض کرد: به اندازه ی مروّتت بر من ببخشای.
حضرت فرمودند: ای اندازه برایم امکان ندارد.
گفت: به اندازه ی مروّت من ببخشای.
فرمود: این ممکن است. سپس به دستور حضرت 200 دینار به او دادند.
8- حضرت در روز عرفه تمام اموال خود را در خراسان انفاق کردند. فضل بن سهل[وزیر دربار مأمون و رئیس سپاه] عرضه داشت: این دقیقاً یک زیان محض بود. حضرت فرمود:
بل هوا المغنم لا تعدن مغرماً ما اتبعت فیه اجراً و کرما.
«بلکه این کار غنیمت و برد محض است آن را زیان مشمار نتیجه اش پاداش و کرامت است.»
1- کشف الغمّه، ص 274.
2- بحار الانوار، ج 12، ص 29 از کافی.
3- کشف الغمّظ، ص 247.
4- مناقب ابن شهر آشوب، ج 2، ص 412.
5- نزهة الناظر، ص 46، چاپ حیدریه نجف.
6- مناقب ابن شهر آشوب، ج 2، ص 412.
زندگانی حضرت رضا علیه السّلاتم، نوشته آیت الله سیّد عبدالرّازق موسوی مقدّم، مترجم: دکتر پرویز لولاور، ناشر: آرام دل، ناشر همکار: صیام، ص 100.
